لعل یکی از کانیهای زیبا در دنیا

سنگ لعل از کانیهایی است که از دیرباز برای گوهرشناسان مشرق زمین آشنا بوده است .

این کانی که یک اکسید آلومینیوم و منیزیم است سختی ۸ را داراست.

وبه علت وجود ناخالصی های فراوان واجد رنگهای بسیار متنوع میباشد .

رنگ نوع سرخ آن که از انواع دیگر فراوانتر است به دلیل وجود کروم و آهن است.

شباهت نوع سرخ این سنگ با یاقوت قرمز بسیار زیاد است.

به طوریکه سالها به غلط با یاقوت اشتباه میشده و یا از مشتقات یاقوت قرمز به شمار می آمده است .

در سال ۱۹۱۰ میلادی این سنگ مصنوعی ساخته شد تا شبیه الماس جلوه نماید و یا نوع رنگ آمیزی شده آن شبیه زیرکن یا آکومارین شود.

لعل مصنوعی آبی رنگ که به دلیل وجود کبالت به رنگ آبی در می آید بسیار شبیه یاقوت کبود است .

گاهی ناخالصی هایی از مگنتیت و یا آپاتیت در لعل دیده میشود .در لعل های سری لانکا که معروفیت زیادی در جهان دارند بلورهای زیرکن ( zircon) که با حفره هایی قهوه ای رنگ احاطه شده اند مشاهده میشود .

در بعضی از انواع لعل در تراش های دامله (cobochon) انواع ستاره دار ۵ یا ۶ پر دیده میشود.

جواهرشناسان ایرانی:

جواهرشناسان ایرانی این کانی را به خوبی میشناختند و با آزمایشات خاصی از جمله بررسی سختی و وزن مخصوص و میزان مقاومت در آتش این کانی را از یاقوت قرمز تمیز می دادند.

تفاوت لعل با یاقوت قرمز:

مهمترین تفاوت این سنگ با یاقوت قرمز در آزمایشات مقدماتی، بعد از بررسی سختی و وزن مخصوص مطالعه در نور پلاریزه میباشد .

لعل در نور پلاریزه با توجه به سیستم تبلور کوبیک یا مکعبی خود هیچگونه خاموش و روشنی نشان نمیدهد .

در حالیکه یاقوت قرمز در دو جهت خاموش و روشنی واضحی در نور پلاریزه نشان میدهد.

ابوریحان بیرونی در کتاب جواهرنامه خود مینویسد لعل در آتش مقاومت دارد.

اگر آن را کم کم حرارت دهند و بعد بتدریج سردش کنند رنگش تغییر نکرده و حسن آن زیادتر میشود.

این سنگ در برمه و سری لانکا و ماداگاسکار و پاکستان و برزیل و آمریکا و شوروی یافت میشود .

البته برای ما نوعی که در افغانستان یافت میشود و به لعل بداخشان معروف است بسیار آشناست .

اخیرا نوعه مشابهی از لعل بداخشان در تاجیکستان نیز یافت شده است.